Utrzymujący się intensywny konflikt w Ukrainie prowadzi do ponownego nasilenia się niepewności w pierwszym Cotygodniowe odprawy towarowe kwartale 2023, a następnie w trzecim kwartale tego roku z powodu obaw o niedobory gazu w kolejnym sezonie zimowym. To przekłada się na dalszy wzrost zmienności na rynkach finansowych. Przewiduje się, że w porównaniu ze scenariuszem bazowym ceny akcji w 2023 mogą spaść o ok. 4%. Banki musiałyby skorygować wycenę kredytów, uwzględniając założone w scenariuszu pesymistycznym zwiększone koszty finansowania i wyższe ryzyko kredytobiorcy. Biorąc pod uwagę dużą niepewność co do kształtowania się cen energii w przyszłości, w rozmaitych analizach wrażliwości ocenia się automatyczne konsekwencje alternatywnych ścieżek cen energii w stosunku do projekcji bazowych. W tej ramce najpierw analizuje się ryzyko, jakie dla krótkoterminowych perspektyw inflacji mogą mieć wyjątkowo silne zmiany cen surowców energetycznych, biorąc pod uwagę ich obecną wysoką zmienność.
- W sumie wpływ dyskrecjonalnych środków polityki fiskalnej na wzrost gospodarczy będzie w 2023 zasadniczo neutralny.
- Wycofanie tych środków przekłada się jednak na zrewidowanie w górę inflacji ogółem na 2024 o 0,5 pkt proc.
- Jest to spowodowane utrzymującą się silną presją w łańcuchu produkcyjnym wynikającą z wcześniejszych podwyżek cen surowców żywnościowych oraz z cen energii i kosztów innych nakładów, którą nasila opóźnione oddziaływanie deprecjacji euro, a także podwyżki płac, w tym płacy minimalnej.
- Jednak poziom PKB w scenariuszu pesymistycznym na koniec horyzontu projekcji pozostaje niższy niż w scenariuszu bazowym9.
- Dynamika handlu światowego w drugim kwartale 2022 spadła, w warunkach osłabienia aktywności w przetwórstwie przemysłowym i utrzymujących się zatorów podażowych, które nasiliły się w związku z agresją Rosji wobec Ukrainy.
Biorąc pod uwagę osłabienie inflacji i zakładane ustępowanie niepewności, w połączeniu ze stosunkowo stabilnym wzrostem dochodów do dyspozycji, spożycie będzie się stopniowo ożywiać i w latach 2024 i 2025 wzrośnie o 1,5%. Średnia stopa inflacji HICP według projekcji w 2022 wyniesie 8,4%, a następnie obniży się do 6,3% w 2023, 3,4% w 2024 i 2,3% w 2025. Taka ścieżka inflacji ogółem wynika ze słabnącej w różnym stopniu rocznej dynamiki wszystkich głównych składowych (wykres 6). W szczególności inflacja cen energii w 2023 gwałtownie spadnie, co znacznie przyczyni się do obniżenia się stopy inflacji ogółem z 10% na koniec 2022 do 3,6% w ostatnim kwartale 2023.
Europie grozi recesja. Dane nie pozostawiają złudzeń
Rewizję w górę inflacji ogółem tylko częściowo równoważą zrewidowane w dół założenia dotyczące cen surowców energetycznych, słabsze perspektywy wzrostu gospodarczego, szybsze ustępowanie zatorów podażowych i niedawna aprecjacja euro. Przewiduje się, że spowolnienie gospodarki światowej w 2023 odbije się na wymianie handlowej w strefie euro, która w latach 2024–2025 pozostanie słaba w ujęciu netto i przełoży się na utrzymujące się ujemne saldo rachunku bieżącego. Kurczenie się popytu zewnętrznego wobec strefy euro w drugim półroczu 2022 osłabiło perspektywy eksportu strefy euro, mimo ustępowania zatorów podażowych i wcześniejszej deprecjacji euro. Terminy dostaw w dalszym ciągu się skracały, dzięki czemu poprawiły się warunki dostaw dóbr trwałego użytku i dóbr technologicznych, w tym półprzewodników, ale wynika to też z niższego popytu. Na 2023, po dwóch latach ożywienia po pandemii, oczekuje się obniżenia dynamiki wzrostu importu i eksportu strefy euro. Wiąże się to głównie ze spodziewanym niższym popytem na dobra trwałego użytku.
“Niektóre wskaźniki sugerują, że dołek gospodarczy może być już za nami. Pokazują to wskaźniki aktywności gospodarczej w USA, choć przede wszystkim obserwujemy to w postaci odpornego popytu konsumenckiego” – stwierdzili ekonomiści XTB. Obawy, że prędzej czy później do recesji dojdzie towarzyszą rynkowi już od miesięcy. Trudno się im dziwić, zacieśnienie polityki pieniężnej było największe od dziesięcioleci.
Załamanie aktywności gospodarczej jest możliwym scenariuszem na kolejny rok. W gospodarce w ostatnich latach działo się wiele, co jest pokłosiem potężnego szoku w postaci pandemii COVID. W całej Unii Europejskiej PKB w III kwartale powiększył się realnieo 0,3% kdk i był o 1,0% wyższy niż przed rokiem.
Najwyższą roczną dynamikę PKB w III kwartale 2024 roku Eurostatodnotował na Cyprze (3,8% rdr), w Hiszpanii (3,4%) oraz na Litwie (2,3%). Polska wypadła z czołówki rankinguEuroPKB, choćw poprzednim kwartale nasz kraj zajął w nim pierwsze miejsce (aczkolwiek w „dogrywce”i po rewizjach wyprzedziła nas Malta). Więcej na temat wyników Polski piszemy wartykule zatytułowanym „Zaskakujące dane GUS.
Kontrybucja przyrostu zapasów w tym kwartale była dodatnia, o czym świadczą wzrost wskaźnika PMI dotyczącego zapasów wyrobów gotowych i spadek liczby nowych zamówień. W sumie wzrost gospodarczy w drugim i trzecim kwartale był nieco wyższy, niż przewidywano w projekcjach z września 2022. W analizie obejmującej cały horyzont projekcji alternatywne ścieżki RBC zwiększa globalny handel sprzedaży kredytowej i kapitałowej z trzema nowymi pracownikami cen energii wyprowadza się z cen ropy wynikających z notowań opcji, błędów wcześniejszych prognoz cen terminowych gazu i ścieżki ceny stałej. Percentyla rozkładu gęstości cen ropy wynikającego z notowań opcji (przy założeniu neutralności względem ryzyka) na 23 listopada 2022, czyli datę graniczną dla założeń technicznych.
Kluczowy dla gospodarki jest gaz
Szacuje się, że dalsza poprawa nastąpi w 2024 oraz, w mniejszym stopniu, w 2025, a na koniec horyzontu saldo budżetowe wyniesie −2,6% PKB, co jest jednak wciąż wartością dużo niższą od poziomu sprzed pandemii (−0,6%). Według oczekiwań łączny dług publiczny w strefie euro, po gwałtownym wzroście w 2020, w horyzoncie projekcji będzie się zmniejszać i w 2025 osiągnie poziom 88% PKB, czyli nadal będzie wyższy niż przed pandemią (84%). Główną przyczyną jego spadku jest korzystna różnica między oprocentowaniem zadłużenia a stopą wzrostu PKB wynikająca ze wzrostu nominalnego PKB, która z naddatkiem równoważy utrzymujący się, choć coraz mniejszy, deficyt pierwotny. W porównaniu z projekcjami z września 2022 ścieżkę salda budżetowego na 2022 zrewidowano w górę, na 2023 – znacznie w dół, a na 2024 pozostawiono bez zmian. Korekty te zasadniczo wynikają ze zmian w saldzie pierwotnym skorygowanym o cykl koniunkturalny, w związku z czynnikami wcześniej omówionymi.
Wysoka inflacja i spadek konsumpcji w Europie
Po okresie recesji następuje wzrost PKB, nieco przekraczający dynamikę założoną w scenariuszu bazowym, wynikający z osłabienia się wpływu zakłóceń w dostawach InstaForex jest jednym z liderów na rynku Forex dzięki stopniowemu zastępowaniu nakładów energetycznych i dostosowaniom gospodarczym. Jednak poziom PKB w scenariuszu pesymistycznym na koniec horyzontu projekcji pozostaje niższy niż w scenariuszu bazowym9. Hurtowe ceny gazu i energii elektrycznej gwałtownie spadły, ale utrzymują się na wysokim poziomie, natomiast obniżyła się przewidywana ścieżka cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Dzięki staraniom państw członkowskich UE, żeby zabezpieczyć w 2022 dostawy gazu z innych źródeł niż rosyjskie dostawy, oraz bardzo łagodnej pogodzie w ostatnim okresie europejskie magazyny gazu w połowie listopada były prawie pełne. Nowe założenia obejmują ostrą rewizję w dół cen gazu w porównaniu z założeniami technicznymi projekcji z września 2022 (o 47% na 2023 i 41% na 2024). Ten spadek jest szczególnie wyraźny w cenie kasowej, natomiast w cenach terminowych wciąż uwzględnia się wysokie ryzyko związane z dostawami, zwłaszcza w odniesieniu do przyszłego roku, kiedy UE będzie musiała uzupełnić rezerwy gazu przed zimą 2023–2024.
Ramka 1Założenia techniczne dotyczące stóp procentowych, cen surowców i kursów walutowych
Wczorajsze dane wskazują, że dalsze podwyżki stóp w Europie są mało prawdopodobne. Ostatnio Lagarde wypowiadała się na temat inflacji, podkreślając, że ona obniża się zgodnie z oczekiwaniami. Jeśli otrzymalibyśmy dodatkowy, jasny komunikat o zakończeniu cyklu, euro z pewnością znalazłoby się pod jeszcze większą presją spadkową. Prawdopodobnie eksport nie zapewni znacznego bodźca dla gospodarki całej strefy. Pamiętajmy, że nie tylko EBC ale również inne banki centralne podniosły znacznie koszt pieniądza, co skutkuje mniejszym popytem.
Zniesienie obostrzeń epidemicznych pobudziło aktywność w sektorze usług i podtrzymało spożycie prywatne w miesiącach letnich, ale w ostatnim kwartale 2022 oczekuje się zanikania tych efektów. Szok energetyczny spowodowany wojną w Ukrainie podbił poziom cen konsumpcyjnych i niepewności, poważnie osłabił zaufanie konsumentów i uszczuplił dochody realne, a tym samym negatywnie wpłynął na realne wydatki gospodarstw domowych i prawdopodobnie doprowadził do spadku ogólnego spożycia w krótkim okresie. W rezultacie oczekuje się, że dynamika spożycia w sektorze gospodarstw domowych zmaleje z 4,0% w 2022 do zaledwie 0,7% w 2023.